وقتی هنر زیر چکش می‌رود
حراجی‌ها یکی از شگفت‌انگیزترین صحنه‌های دنیای هنرند؛ جایی که شور، رقابت، سرمایه و تاریخ در هم تنیده می‌شوند. در این سالن‌ها آثار هنری فقط به چشم تابلو یا مجسمه دیده نمی‌شوند، بلکه هر اثر روایتگر هویت یک هنرمند، خاطره یک دوران تاریخی و حتی بیانگر قدرت مالی و فرهنگی خریداران است.
حراجی هنری یک معامله ساده خرید و فروش نیست؛ نمایشی پرهیجان است که در آن هر افزایش قیمت با یک حرکت دست یا تکان سر، می‌تواند سرنوشت یک اثر را تغییر دهد. در لحظات پایانی، وقتی چکش مزایده‌گر بالا می‌رود و آخرین رقم اعلام می‌شود، سکوتی سنگین سالن را فرا می‌گیرد؛ لحظه‌ای که در کسری از ثانیه ممکن است یک رکورد جهانی شکسته شود و نام یک هنرمند دوباره بر سر زبان‌ها بیفتد.
در بسیاری از فرهنگ‌ها، حضور در یک حراجی معتبر خود نوعی اعتبار اجتماعی است. ثروتمندان و کلکسیونرها با خرید یک اثر، نه فقط صاحب آن می‌شوند، بلکه بخشی از تاریخ را در اختیار می‌گیرند. موزه‌ها و گالری‌ها نیز از همین مسیر آثار ارزشمند را به مجموعه‌هایشان اضافه می‌کنند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران هنر را به چشم «طلای خاموش» می‌بینند؛ دارایی‌ای که در طول زمان ارزشمندتر می‌شود.
امروزه حراجی‌ها نقشی فراتر از فروش دارند. آن‌ها معیارهای تازه‌ای برای قیمت‌گذاری هنر تعریف می‌کنند، جریان‌های هنری را تقویت یا تضعیف می‌سازند و حتی با یک معامله، توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به یک هنرمند جلب می‌کنند.
از لندن قرن هجدهم تا نیویورک و هنگ‌کنگ امروز، حراجی‌ها داستانی طولانی از ثروت، قدرت و زیبایی روایت کرده‌اند. در این میان، چند نام بیش از همه درخشیده‌اند: ساتبیز، کریستی، فیلیپس و بونهامز. این مؤسسات نه تنها بزرگ‌ترین بازیگران بازار هنرند، بلکه نماد جهانی‌شدن اقتصاد هنر به شمار می‌روند.
1. ساتبیز (Sotheby’s)
ساتبیز، یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین حراجی‌های جهان، در سال ۱۷۴۴ در لندن تأسیس شد و از آن زمان تاکنون به یکی از مراکز اصلی معاملات آثار هنری و عتیقه‌جات تبدیل شده است. این حراجی بیش از ۲۷۰ سال تجربه دارد و مجموعه‌های متنوعی از هنر کلاسیک تا معاصر را عرضه می‌کند.
ساتبیز به خاطر فروش آثار کلاسیک اروپایی، نقاشی‌های قدیمی و مدرن، و جواهرات تاریخی مشهور است. این حراجی توانسته رکوردهای چند صد میلیون دلاری را برای آثار هنری به ثبت برساند.
نمونه رکوردها:
فروش تابلوهایی از هنرمندانی مانند پابلو پیکاسو و لئوناردو داوینچی، برخی از گران‌ترین آثار هنری تاریخ را رقم زده است.
2. کریستی (Christie’s)
کریستی یکی دیگر از غول‌های حراجی جهان است که در سال ۱۷۵۸ تأسیس شد. این حراجی با شبکه جهانی خود، از نیویورک تا هنگ کنگ، جایگاهی ممتاز در بازار هنر دارد. کریستی به خاطر حراج‌های آثار مدرن و معاصر، هنر آسیایی، و مجموعه‌های خصوصی شناخته می‌شود.
کریستی علاوه بر فروش حضوری، حراج‌های آنلاین گسترده‌ای برگزار می‌کند و خریداران از سراسر جهان می‌توانند در آن شرکت کنند.
نمونه رکوردها:
تابلوهای هنرمندانی همچون ژان-میشل باسکیا و لویی ویتون، در کریستی به قیمت‌های چند ده میلیون دلاری فروخته شده‌اند.
3. فیلیپس (Phillips)
حراجی فیلیپس، که در سال ۱۷۹۶ تأسیس شد، بیشتر بر هنر مدرن و معاصر، طراحی و ساعت‌های لوکس تمرکز دارد. این حراجی با ارائه آثار هنری خاص و محدود، جایگاهی متفاوت نسبت به ساتبیز و کریستی ایجاد کرده است.
فیلیپس برای آثار هنری معاصر و نوآورانه شهرت دارد و گاهی پروژه‌های هنری محدود و کلکسیونی را عرضه می‌کند.
نمونه رکوردها:
فروش آثار هنرمندانی مانند دیوید هوکنی و اندی وارهول، فیلیپس را به یکی از حراجی‌های پیشرو در هنر مدرن تبدیل کرده است.
4. بونهامز (Bonhams)
بونهامز یکی دیگر از حراجی‌های معتبر انگلیسی است که در سال ۱۷۹۳ تأسیس شد و بیش از دو قرن تجربه در زمینه حراج آثار هنری و عتیقه‌جات دارد. بونهامز به ارائه آثار کلاسیک، خودروهای لوکس و ساعت‌های کلکسیونی شهرت دارد.
ویژگی‌ها:
این حراجی با تمرکز بر بازار هنر بریتانیا و آثار تاریخی، توانسته مجموعه‌های ارزشمندی را به فروش برساند.
تأثیر حراجی‌های بزرگ بر بازار هنر
حراجی‌های معتبر نه تنها به فروش آثار هنری کمک می‌کنند، بلکه نقش مهمی در شکل‌دهی به ارزش و اعتبار هنرمندان دارند. رکوردهای فروش، اغلب باعث افزایش قیمت آثار مشابه در بازار خصوصی می‌شوند و توجه کلکسیونرها و سرمایه‌گذاران را به هنرمندان خاص جلب می‌کنند.
همچنین، حراج‌های آنلاین و بین‌المللی امکان مشارکت گسترده‌تر را فراهم کرده و بازار هنر را جهانی‌تر و شفاف‌تر کرده است. خریداران و فروشندگان از سراسر جهان می‌توانند بدون محدودیت جغرافیایی در معاملات شرکت کنند و آثار خود را به قیمت واقعی بازار عرضه کنند.
بازار هنر مدرن بدون حضور حراجی‌های بزرگ و معتبر مانند ساتبیز، کریستی، فیلیپس و بونهامز قابل تصور نیست. این حراجی‌ها نه تنها عرصه‌ای برای خرید و فروش آثار هنری فراهم می‌کنند، بلکه مرجعی برای تعیین ارزش و اعتبار هنرمندان و آثارشان نیز هستند. با توجه به روند رو به رشد حراج‌های آنلاین و بین‌المللی، انتظار می‌رود نقش این حراجی‌ها در شکل‌دهی به بازار جهانی هنر در آینده بیش از پیش تقویت شود.